Εχθροί αγγουριάς
Λιριόμυζα
Τα 3 είδη της λιριόμυζας που προσβάλλουν την αγγουριά είναι η Liriomyza bryoniae, η Liriomyza trifoliae και η Liriomyza huldobrensis. Πρόκειται για πολύ μικρές μύγες (μήκους 2mm). Οι διαχειμάζουσες (το χειμώνα) μορφές είναι νύμφες στο έδαφος και στη συνέχεια ανεβαίνουν στα ώριμα παλιά φύλλα που είναι κοντά στο έδαφος. Στη συνέχεια, η νύμφωση των επόμενων γενεών γίνεται πάνω στα φύλλα. Το χαρακτηριστικό της προσβολής είναι οι οφιοειδής στοές πάνω στα φύλλα. Ακολούθως τα φύλλα πέφτουν λόγω της μειωμένης φωτοσυνθετικής τους δραστηριότητας. Μπορούν όμως να προκαλέσουν και έμμεση ζημιά στα φυτά, προκαλώντας πληγές πάνω στα φύλλα και δημιουργώντας πύλες εισόδου για άλλα παθογόνα (πχ μύκητες). Ως προλήπτικα μέτρα αναφέρονται η άμεση απομάκρυνση των προσβεβλημένων φύλλων, απολύμανση του εδάφους και χρήση εντομολογικών διχτυών στα παράθυρα για αποφυγή εισόδου του εντόμου, ιδίως σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Τέλος, αναφέρεται ότι η άροση καταστρέφει τις διαχειμάζουσες μορφές του εντόμου, καθώς εκθέτει τις νύμφες σε αντίξοες συνθήκες περιβάλλοντος. Η έγκαιρη επισήμανσή του επιτυγάνεται μόνο με την τοποθέτηση κίτρινων κολλητικών παγίδων. Μερικά κατάλληλα εντομοκτόνα για αντιμετώπιση της λιριόμυζας είναι το cyromazine, spinosad, abamectin, ενώ στο στάδιο της συγκομιδής προτιμώνται τα ανθεκτικά πυρεθροειδή.
Αλευρώδεις
Οι αλευρώδεις (Bemissia tabaci και Trialeurodes vaporiorum) αποτελούν σημαντικό εχθρό της αγγουριάς. Προσβάλλει κυρίως τα φύλλα της αγγουριάς απομυζώντας χυμούς, ενώ ταυτόχρονα μπορεί να μεταδίδει σοβαρές ασθένειες. Ο αλευρώδης παρουσιάζεται σε πυκνούς πληθυσμούς το καλοκαίρι, συνήθως από το Μάΐο μέχρι τον Οκτώβριο. Η καταπολέμηση του είναι δύσκολη με τα γνωστά φυτοπροστατευτικά προϊόντα γιατί πολλαπλασιάζεται πολύ γρήγορα σε υψηλές θερμοκρασίες, οπότε η φυτεία επαναπροσβάλλεται. Η προστασία από τον αλευρώδη επιτυγχάνεται με τη χρησιμοποίηση συγκεκριμένων τύπων διχτύων σε θερμοκήπια. Για χημική καταπολέμηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν εντομοκτόνα, όπως τα acetamiprid, imidacloprid, thlamethoxam. H αντιμετώπιση των ιώσεων, μπου μεταδίδονται από τους αλευρώδεις, επιτυγχάνεται με τη χρήση ποικιλιών που παρέχουν ανεκτικότητα σε αυτές.
Θρίπες
Τα δύο είδη θρίπων που προσβάλλουν την αγγουριά είναι ο θρίπας του καπνού (Thrips tabaci) και ο θρίπας της Καλιφόρνιας (Frankliniella occidentalis). Υποβαθμίζουν αρκετά την παραγωγή των φυτών και αποτελούν φορείς ιώσεων. Τα τέλεια άτομα του εντόμου αφήνουν τα αυγά τους πάνω σε όλα τα μαλακά μέρη του υπέργειου τμήματος (πέταλα άνθεων, φύλλα, τρυφερούς βλαστούς), ενώ οι προνύμφες παραμένουν ακίνητες και μυζούν τους χυμούς του φυτού. Τα τέλεια πάλι άτομα μυζούν χυμούς από τα φύλλα και τα άνθη. Στα φύλλα στα σημεία προσβολής δημιουργούν μια γκρίζα κηλίδα. Σε έντονες προσβολές μπορούν να προσβληθούν ακόμα και οι καρποί. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται η καθαριότητα εντός του χώρου του θερμοκηπίου, η κάλυψη του εδάφους του θερμοκηπίου με πλαστικό φύλλο για περιορισμό της εξόδου των νυμφών από έδαφος και προσβολής των φυτών της καλλιέργειας, η απολύμανση του εδάφους του θερμοκηπίου με ατμό και τέλος η καταστροφή των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας και των ζιζανίων (πιθανών ξενιστών). Μερικά από τα κατάλληλα εντομοκτόνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν εναντίον του θρίπα της Καλιφόρνιας είναι τα συνθετικά πυρεθροειδή, spinosad, methiocard και acrinathrin.
Τετράνυχος
Τα δύο βασικά είδη τετράνυχων που προσβάλλουν τη αγγουριά είναι οι Tetranychus urticae και Tetranychus turkestani. Οι 2 αυτοί τετράνυχοι έχουν μεγάλο εύρος ξενιστών και προσβάλλουν τα περισσότερα είδη λαχανικών. Οι διαχειμάζουσες μορφές τους είναι τα γονιμοποιημένα θηλυκά άτομα πάνω στο έδαφος, σε φυτικά υπολείμματα, στις κατασκευές του θερμοκηπίου ή και σε δέντρα. Μόλις η θερμοκρασία ανέβει πάνω από τους 12oC δραστηριοποιούνται και ωοτοκούν. Κάθε θηλυκό εναποθέτει 50-90 ωά. Η δραστηριότητα των ακαρέων παρατηρείται σε περιβάλλοντα με θερμοκρασία 10-40oC (άριστη 26-33oC) και σχετική υγρασία ατμόσφαιρας 30-70% (άριστη 30-55%). Η διάρκεια ζωής του ακαρέου είναι 7-30 ημέρες. Οι αποικίες σχηματίζονται στην κάτω επιφάνεια των φύλλων, όπου δημιουργούνται ελαφρά σταχτιές κηλίδες. Οι προσβεβλημένοι νεαροί καρποί δεν αναπτύσσονται κανονικά και είναι μη εμπορεύσιμοι. Τα άνθη και οι νεαρές βλαστήσεις δεν προσβάλλονται συνήθως. Στις περιπτώσεις όμως που αναπτυχθούν μεγάλοι πληθυσμοί τότε μπορεί να προκαλέσουν κακή ανάπτυξη των φυτών, παραμόρφωση των φύλλων και πρόωρη ωρίμανση των καρπών. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται η χρησιμοποίηση υγιών φυταρίων κατά τη μεταφύτευση, η χρήση κίτρινων κολλητικών παγίδων, η αφαίρεση των προσβεβλημένων βλαστών (σε μικρή προσβολή). Ακόμα το βαθύ όργωμα πριν την έναρξη της καλλιέργειας καταστρέφει τις διαχειμάζουσες μορφές των τετρανύχων καθώς τις παραχώνει σε μεγαλύτερο βάθος, η αύξηση της απόστασης μεταξύ των φυτών για καλύτερο αερισμό, η καταστροφή των ζιζανίων γύρω από την καλλιέργεια και ο συχνός έλεγχος της καλλιέργειας στα σημεία που εντοπίζονται οι προσβολές. Επιπλέον, οι τετράνυχοι καταπολεμούνται με τη χρήση διάφορων ακαρεοκτόνων, όπως είναι τα fenpyroximate, abamectin, bifenazate, fenazaquin.
Αφίδες
Οι αφίδες προσβάλλουν έντονα το φυτό της αγγουριάς. Τα είδη αφίδων που την προσβάλλουν κυρίως είναι η πράσινη αφίδα της ροδακινιάς (Myzus persicae), η ροζ αφίδα της πατάτας (Macrosiphum euphorbiae) και η Aulacorthum solani. Στις υπαίθριες καλλιέργειες αγγουριάς, οι προσβολές ξεκινούν από το Μάϊο με τα πτερωτά άτομα του εντόμου. Τα έντομα αναπτύσσουν πολύ γρήγορα μεγάλους πληθυσμούς στην κάτω επιφάνεια κυρίως των φύλλων, όπου μυζούν τους χυμούς και προκαλούν συστροφή των φύλλων. Στη συνέχεια τα φύλλα ξηραίνονται. Η έμμεση ζημιά που προκαλούν οι αφίδες είναι η μετάδοση κάποιων ιώσεων και η ανάπτυξη της καπνιάς πάνω στα μελιτώδη εκκρίματα που εκκρίνουν τα έντομα στα φύλλα. Το κύριο πρόβλημα που δημιουργεί η καπνιά στα φύλλα είναι η μείωση της φωτοσυνθετικής τους δραστηριότητας. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται η χρησιμοποίηση υγιών φυταρίων κατά τη μεταφύτευση, η χρήση κίτρινων κολλητικών παγίδων, η αφαίρεση των προσβεβλημένων βλαστών (σε μικρή προσβολή). Για το βιολογικό έλεγχο των εντόμων εισάγουμε στην καλλιέργεια τα Aphidius ervi (σκεύασμα ERVIPAR) και Aphelinus abdominalis (σκεύασμα Aphilin). Σε έντονες προσβολές μπορεί ακόμα να γίνει η εισαγωγή του Aphidoletes aphidimyza (σκεύασμα Aphidend).
Νηματώδεις
Οι νηματώδεις είναι μικροσκοπικοί σκώληκες με μήκος 0,15cm, που βρίσκονται στο έδαφος και στη συνεχεία εισέρχονται μέσα στις ρίζες. Τα θηλυκά άτομα δημιουργούν όγκους πάνω στις ρίζες μέσα στους οποίους σχηματίζουν τις ωοτοκίες τους. Ο βιολογικός κύκλος τους κρατάει 15-21 ημέρες ανάλογα με τις συνθήκες. Ιδανικές συνθήκες ανάπτυξης είναι θερμοκρασία εδάφους 25-28oC και υψηλή εδαφική υγρασία. Τα ελαφρά εδάφη διευκολύνουν τη μετακίνηση των νηματώδων και τη μετάδοση της προσβολής των φυτών είναι ο μαρασμός τους λόγω μη κανονικής δραστηριότητας των ριζών. Ως προληπτικά μέτρα αναφέρονται η χρησιμοποίηση υγιών φυταρίων κατά τη μεταφύτευση, οι καλλιεργητικές φροντίδες των φυτών να γίνονται πρώτα στα υγιή χωράφια και στη συνέχεια στα προσβεβλημένα για αποφυγή νέας μόλυνσης. Η αμειψισπορά με φυτά που ανήκουν στην οικογένεια των κραμβοειδών λαχανικών (λάχανο, κουνουπίδι, κ.ά) ή στα βολβώδη λαχανικά (κρεμμύδι, σκόρδο, πράσο). Η εφαρμογή της ηλιοαπολύμανσης θεωρείται θεωρείται ικανοποιητική μέθοδος για την αντιμετώπιση των νηματωδών. Η απολύμανση του εδάφους με υποκανιστικά φάρμακα, όπως το 1-3 διχλωροπροπένιο, metham sodium, metham potassium και dazomet επιφέρει πολύ καλά αποτελέσματα. Ως επιπρόσθετο μέτρο, χρησιμοποιούνται μεταφυτευτικά νηματωδοκτόνα, όπως τα oxamyl, ethoprophos.
