Μελλοντικές προοπτικές και συστάσεις

Η κατασκευή αναβαθμών είναι μια ανθρώπινη παρέμβαση σε επικλινή ημι-φυσικά τοπία,τα οποία έχουν υποστεί απώλειες, σε κάποιο βαθμό, στην καταλληλότητα και την σταθερότητά τους. Εάν οι κεκλιμένες περιοχές δεν προστατευθούν με κατάλληλα μέτρα από την διάβρωση, η συνεχής εκμετάλλευση αυτών των τοπίων θα οδηγήσει αναπόφευκτα σε μεγάλη υποβάθμιση και ερημοποίηση. Το αποτελεσματικότεο μέτρο προστασίας είναι η επαρκής επανα-βλάστησή τους. Αυτή η μέθοδος, εντούτοις, δεν εξασφαλίζει πάντα ικανοποιητικές οικονομικές απολαβές στους χρήστες. Αντίθετα, η κατασκευή αναβαθμών αποδείχθηκε η πλέον αποτελεσματική δράση σε πολλές περιπτώσεις στο παρελθόν.

Η κατασκευή αναβαθμών σε επικλινείς καλλιεργούμενες περιοχές δημιουργεί ασταθή τοπία, τα οποία απαιτούν δράσεις και επενδύσεις για την διατήρηση της παραγωγικότητά τους. Κάτω από τις παρούσες κοινωνικο - οικονομικές συνθήκες αυτές οι επενδύσεις μπορεί να είναι ή και να μην είναι αποτελεσματικές για τους επενδυτές. Στην περίπτωση που τα αποτελέσματα δεν είναι ικανοποιητικά, η συντήρηση των παραδοσιακών και νέων αναβαθμών μπορεί να διακοπεί, ενώ η εκμετάλλευση συνεχίζεται με συνέπεια την έντονη υποβάθμιση και την ερημοποίηση της γης.

Κάτω από τις παρούσες καταστάσεις, ένας πρέπει να αποφασίσει σχετικά αν θα συντηρήσει ή θα κατασκευάσει αναβαθμούς βασισμένος σε σοβαρές μελέτες σκοπιμότητας. Μεταξύ των παραμέτρων και των συνθηκών που πρέπει να εξεταστούν είναι οι ακόλουθοι:

• Το εύρος της κλίσης που είναι κατάλληλο για την κατασκευή αναβαθμών.
• Ο υπάρχων κίνδυνος διάβρωσης του εδάφους.
• Τα χαρακτηριστικά του τοπίου.
• Το ελάχιστο βάθος εδάφους και η παρουσία περιοριστικών υποεπιφανειακών εδαφικών οριζόντων όπως πετροκαλσικός, υλικά μεγάλης περιεκτικότητας σε ανθρακικά άλατα, βράχος, άλλοι αδιαπέραστοι ορίζοντες.
• Η ικανότητα της γης και η καταλληλότητα του εδάφους για συγκεκριμένες χρήσεις.
• Το μέγεθος των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και των ωφελημάτων.
• Η ζημιά που προκαλείται στο τοπίο από τα γεωργικά μηχανήματα.
• Η συμβατότητα με τις υπάρχουσες πολιτικές.
• Η επίπτωση στους υδατιούς πόρους.
• Οι επιπτώσεις στις κατώτερες πεδινές περιοχές από τις διαβρώσεις και τις πλημμύρες.
• Τα κοινωνικό - οικονομικά χαρακτηριστικά και οι συνθήκες υποδομής.
• Ο αναμενόμενος δείκτης κόστους - ωφέλειας.
• Η συμφωνία και η δέσμευση των εμπλεκόμενων.

Η κατασκευή των αναβαθμών πρέπει να περιοριστεί στα δυνητικά παραγωγικά, με ήπιες κλίσεις εδάφη αποφεύγοντας την δαπανηρή εκμετάλλευση της μορφολογίας του εδάφους. Έμφαση πρέπει να δοθεί στη σταθεροποίηση των επικλινών εκτάσεων με την αύξηση της φυσικής κάλυψης και την δημιουργία βιώσιμων γεωργικών οικοσυστημάτων. Όσο αφορά τους υπάρχοντες παλαιούς αναβαθμούς που κατασκευάσθηκαν με πέτρες και λαμβάνοντας υπόψη ότι τέτοιες κατασκευές προστατεύουν πολύτιμο έδαφος, για την ανάπτυξη της φυσικής και γεωργικές βλάστησης, η συντήρηση και η προστασία των αναβαθμών πρέπει να έχει προτεραιότητα με την βοήθεια Εθνικών ή Ευρωπαϊκών ολοκληρωμένων προγραμμάτων, ιδιαιτέρα στις περιβαλλοντικά ευαίαθητες περιοχές στην ερημοποίηση. Πρόσφατα, η προστασία αναβαθμών επιδοτείται στην Ελλάδα, υποστηρίζοντας τους αγρότες για την επισκευή ή ανακατασκευή των αναβαθμών που έχουν καταρρεύσει με την προϋπόθεση ότι θα εφαρμόζονται οι κανόνες ορθές γεωργικής πρακτικής. Τέτοιες πρακτικές διαχείρισης της γης είναι η μείωση των ζώων που βοσκούν σε αειφορικό αριθμό, η μείωση των εφαρμοζόμενων λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων και ελάχιστη ή καμία άροση.