Βιολογικές μέθοδοι θεραπείας των αγροτικών ζώων

Εμβολιοθεραπεία

Ο εμβολιασμός των ζώων ή εμβολιοθεραπεία είναι μέθοδος πρόληψης ή θεραπείας των λοιμωδών ή μεταδοτικών νοσημάτων και αποτελεί βιολογική μέθοδο θεραπείας. Αυτό γίνεται με την εισαγωγή του εμβολίου στον οργανισμό του ζώου. Το εμβόλιο παρασκευάζεται με την εξασθένηση ή την αδρανοποίηση (νέκρωση) του μικροοργανισμού, που προκαλεί το νόσημα, με χημικά μέσα (φορμόλη, φαινόλη) ή φυσικά μέσα (θερμότητα). Το παρασκεύασμα αυτό είτε προέρχεται από εξασθενημένο είτε από νεκρό μικροοργανισμό (ιό ή βακτήριο) διαθέτει την καλούμενη αντιγονική ενέργεια. Έτσι το εμβόλιο εισαγόμενο σε έναν άλλον υγιή οργανισμό δρα ως αντιγόνο διεγείροντας τις ειδικές αμυντικές ουσίες που καλούνται αντισώματα. Ο οργανισμός του ζώου που εμβολιάστηκε με το συγκεκριμένο εμβόλιο προστατεύεται έναντι της μόλυνσης από τον αντίστοιχο μικροοργανισμό. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ενεργητική ανοσία και επιτυγχάνεται μέσα σε 15 ημέρες περίπου από τον εμβολιασμό.

Οροθεραπεία

Εκτός από την εμβολιοθεραπεία άλλη βιολογική θεραπευτική μέθοδος είναι η οροθεραπεία, η οποία δίνει στο ζώο την παθητική ανοσία, δηλαδή έτοιμα αντισώματα. Η μέθοδος αυτή στηρίζεται στη λήψη ορού αίματος ζώου, το οποίο μολύνθηκε τεχνητώς από το μικροοργανισμό ενός νοσήματος και απέκτησε ενεργητική ανοσία. Ο ορός αυτός περιέχει αντισώματα κατά του ίδιου νοσήματος και χορηγείται για θεραπεία σε άλλα ζώα τα οποία νοσούν από το νόσημα αυτό.

Η οροθεραπεία συνεπώς εφαρμόζεται σε ζώα προσβεβλημένα απ' το αντίστοιχο νόσημα, ενώ η εμβολιοθεραπεία γίνεται αυστηρά μόνο προληπτικά, γιατί σε ήδη νοσούντα ζώα επιβαρύνει σοβαρά την κατάσταση και προκαλεί ακόμα και το θάνατο.

Οι οροί που χρησιμοποιούνται στο ίδιο είδος ζώου, από το οποίο παράγονται, λέγονται ομόλογοι, ενώ όταν χρησιμοποιούνται σε άλλος είδος ζώου, λέγονται ετερόλογοι. Έτσι ο αντιτενανικός ορός που προέρχεται από ίππο αν χρησιμοποιηθεί σε ίππο είναι ομόλογος, ενώ αν χρησιμοποιηθεί σε άλλο ζώο είναι ετερόλογος.

Η παθητική ανοσία, που αποκτά ο οργανισμός αμέσως ύστερα από την οροθεραπεία διαρκεί περίπου 10-15 ημέρες και κατόπιν εξασθενίζει προοδευτικά τις επόμενες δύο εβδομάδες. Έτσι η οροθεραπεία εφαρμόζεται είτε στα ήδη προσβεβλημένα από το λοιμώδες νόσημα ζώα είτε σε εκείνα που βρίσκονται σε μολυσμένο περιβάλλον και πιθανώς έχουν προσβληθεί, χωρίς να έχουν εκδηλώσει ακόμα το νόσημα (περίοδος επώασης). Ακόμη μπορεί να εφαρμοσθεί προληπτικά για την προστασία των ζώων που μετέχουν σε εκθέσεις, ζωαγορές και ζωοπανηγύρεις, που διοργανώνονται σε περιοχές όπου ενδημεί ένα λοιμώδες νόσημα.