Φασολιά θερμοκηπίου
Περιεχόμενα
Γενικά στοιχεία
Σήμερα είναι γενικά παραδεκτό ότι το γένος Phaseolus κατάγεται από τον Νέο Κόσμο, δηλ. την Κεντρική Αμερική και η εισαγωγή τους στην Ευρώπη, έγινε περίπου τον 16ο αιώνα, όπου διαδόθηκε ευρέως κατά τον 16ο και 17ο αιώνα. Στην Αγγλία έφτασε το 1654. Τον 17ο αιώνα η καλλιέργεια του εξαπλώθηκε στην Ιταλία, Ελλάδα, Τουρκία, Περσία και άλλες παραμεσόγειες χώρες. Επίσης, εξαπλώθηκε και στις δυτικές περιοχές της Βόρειας Αμερικής μέσω της Καλιφόρνιας. Στις ανατολικές περιοχές της Β. Αμερικής, η φασολιά είχε εισαχθεί από την Ευρώπη περίπου στο τέλος του 19ου αιώνα.[1] Περισσότερες λεπτομέρειες στο σύνδεσμο που ακολουθεί:
Βοτανικά χαρακτηριστικά
Τα φυτά είναι ποώδη, ετήσια και διακρίνονται σε νάνα ύψους 25 - 40cm, ημιαναρριχώμενα ύψους 50 - 120cm και τα αναρριχώμενα με ύψος πάνω από 120cm. Τα αναρριχώμενα, που είναι ο κατ' εξοχήν τύπος που πρέπει να καλλιεργείται στα υψηλά θερμοκήπια, έχουν πολύ λίγες διακλαδώσεις και έχουν την ικανότητα να αναρριχώνται με δεξιόστροφη περιέλιξη πάνω στα υποστηρίγματα. Ο κύριος βλαστός είναι κυλινδρικός ή πολυγωνικός, εύκαμπτος, αρχικά τρυφερός - ποώδης, ενώ αργότερα γίνεται ελαφρά ξυλώδης. Το φυτό σχηματίζει περιορισμένο αριθμό πλάγιων βλαστών. Η ρίζα είναι πασσαλώδης, αρκετά ανεπτυγμένη. Το μεγαλύτερο μέρος του ριζικού συστήματος αναπτύσσεται σε βάθος 30 - 50cm. Φιλοξενεί το αζωτολόγο βακτήριο Bacterium radicicola. Τα φύλλα είναι τρυφερά, σύνθετα, τρίλοβα με ανοιχτο πράσινο χρώμα. Τα άνθη εμφανίζονται σε μασχαλιαίες ταξιανθίες που φέρουν 6 - 8 άνθη. Φέρουν κάλυκα πενταμερή, επίσης πενταμερή στεφάνη, 10 στήμονες και απλό ύπερο. Η τρόπιδα είναι ανεστραμμένη. Το χρώμα της στεφάνης ποικίλλει από λευκό έως ρόδινο, ιώδες ή κίτρινο, ανάλογα με την ποικιλία. Το άνοιγμα των άνθεων γίνεται συνήθως νωρίς το πρωί και αργά το απόγευμα. Σχεδόν πάντοτε γίνεται σταυρογονιμοποίηση, εκτός ελάχιστων περιπτώσεων (2%), όπου γίνεται σταυρογονιμοποίηση με τα έντομα όταν το στίγμα είναι εκτεθειμένο, (δηλ. δεν καλύπτεται από τη στεφάνη), κάτι που συμβαίνει κυρίως όταν οι θερμοκρασίες κατά την άνθηση είναι υψηλές. Ο καρπός είναι χέδρωψ ή λοβός, λεπτός επιμήκης συνήθως κυρτός, που φαίνεται ότι αποτελείται από δύο ημίσεα που συνενώνονται με δύο ραφές με ή χωρίς σκληρεγχυματικές ίνες. Ο λοβός είναι πεπλατυσμένος ή κυλινδρικός, διαφόρου μήκους, σαρκώδης, εφόσον είναι άγουρος και χρώματος πράσινου, κίτρινου ή ενδιάμεσου χρώματος, ανάλογα με την ποικιλία. Τα σπέρματα ποικίλλουν σε αριθμό ανά λοβό (4 - 8), το σχήμα, το χρώμα και το μέγεθος και εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την ποικιλία.[1]
Κλιματικές συνθήκες
Είναι φυτό θερμής εποχής, ευπαθές στο ψύχος και καταστρέφεται όταν η θερμοκρασία είναι κάτω από τους - 1oC έως 2oC. Επίσης, οι πολύ υψηλές θερμοκρασίες δεν είναι ευνοϊκές, όπως και η ξηρασία που προκαλούν ανθόρροια την περίοδο της καρποφορίας. Όσο αφορά την αντίδραση στο φωτοπεριοδισμό, οι περισσότερες ποικιλίες που καλλιεργούνται στις εύκρατες περιοχές, έχουν επιλεγεί ώστε να είναι ουδέτερες στο μήκος της ημέρας. Μερικές είναι οι βραχείας φωτοπεριόδου (φως <14 ώρες) ιδίως νάνες ποικιλίες, γεγονός που επιβεβαιώνει την καταγωγή του γένους phaseolus από τις τροπικές περιοχές. Τέλος υπάρχουν ποικιλίες που αντιδρούν στη μακρά φωτοπερίοδο και ανήκουν κυρίως στους αναρριχώμενους τύπους.
Η άριστη θερμοκρασία για τη βλάστηση του σπόρου κυμαίνεται μεταξύ 20 - 30oC και σε καμία περίπτωση η θερμοκρασία του εδάφους δεν πρέπει να είναι κάτω από 14 - 15oC. Σπορά σε ψυχρό εδάφος έχει σαν αποτέλεσμα την καθυστερημένη βλάστηση των σπόρων και τη φτωχή ανάπτυξη των φυτών. Η άριστη βλάστηση των φασολιών παρατηρείται όταν η θερμοκρασία του εδάφους κυμαίνεται μεταξύ 18 - 29oC. Έχει βρεθεί ότι αν η θερμοκρασία εδάφους είναι 15oC χρειάζονται 16 ημέρες για να βλαστήσει ο σπόρος, ενώ στους 20oC, 25oC και 31oC οι ημέρες που απαιτούνται για τη βλάστηση είναι 11, 8 και 6 αντίστοιχα. Παρατεταμένη διάρκεια βλάστησης έχει σαν αποτέλεσμα τη μειωμένη βλαστικότητα και μειωμένη ζωτικότητα των φυτών. Ο σπόρος διατηρεί τη ζωτικότητά του για 3 περίπου χρόνια.
Μετά τη βλάστηση, η θερμοκρασία αέρα που πρέπει να επικρατεί στο θερμοκήπιο την ημέρα είναι 25 - 30oC και τη νύχτα από 10 - 18oC. Σε θερμαινόμενο θερμοκήπιο για μια ελάχιστη θερμοκρασία νύχτας 12 - 14oC και με θερμοκρασία ημέρας γύρω στους 28oC, πειραματικά δεδομένα έδειξαν ότι η παραγωγή ήταν κατά 58% πιο υψηλή σε σύγκριση με μη θερμαινόμενο θερμοκήπιο. Για πρώϊμη παραγωγή, θέρμανση στα θερμοκήπια εφαρμόζεται και σε άλλες μεσογειακές χώρες, όπως η Ισπανία. Επιπλέον έρευνες έδειξαν, ότι η ανάπτυξη των φυτών και ο αριθμός των άνθεων και λοβών ήταν μεγαλύτερα όταν η θερμοκρασία εδάφους ήταν μεταξύ 24 - 29oC. Η πιο κατάλληλη υγρασία αέρος, θεωρείται το επίπεδο του 70% Σχετική Υγρασία (Σ.Υ). Πιο υψηλά επίπεδα είναι ανεπιθύμητα, γιατί ο κίνδυνος ασθενειών είναι μεγάλος αλλά και υπερβολική ξηρασία κατά την άνθηση προκαλεί ανθόρροια.[1]
Εδαφικές συνθήκες
Η φασολιά αναπτύσσεται σε ποικίλα εδάφη. Προτιμώνται όμως τα ελαφρά και θερμά για πρώϊμη παραγωγή και τα γόνιμα, πλούσια σε οργανική ουσία που στραγγίζουν καλά, για υψηλές αποδόσεις. Τα πολύ συνεκτικά εδάφη καλό είναι να αποφεύγονται, γιατί δημιουργούν προβλήματα στη βλάστηση κατά την έξοδο των κοτύλων από το έδαφος. Το άριστο της αντίδρασης του εδάφους κυμαίνεται από pH = 5,8 - 6, δηλαδή τα ελαφρώς όξινα εδάφη. Τα εδάφη με αλκαλική αντίδραση θα πρέπει να αποφεύγονται.[1]
Πολλαπλασιασμός
Ο πολλαπλασιασμός της φασολιάς γίνεται με απευθείας σπορά στο χωράφι. Η προετοιμασία φυτών σε σπορείο και εν συνεχεία η μεταφύτευσή τους στο χωράφι βρίσκει περιορισμένη πρακτική εφαρμογή, γιατί η προετοιμασία μεγάλου αριθμού φυτών που απαιτούνται στην περίπτωση της φασολιάς είναι κοπιαστική και το κόστος είναι υψηλό. Με την απευθείας σπορά, η βλάστηση, ανάπτυξη και καρποφορία γίνονται σε σύντομα χρονικά διαστήματα, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η θερμοκρασία εδάφους και ατμόσφαιρας κατά και μετά την απευθείας σπορά, είναι σε κατάλληλα επίπεδα.[1]
Ποικιλίες
Οι βασικές και πιο συχνές ποικιλίες χλωρού φασολιού που χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια σε θερμοκήπιο είναι οι Borloto L.D. F.2, Kentucky wonder, Ζαργάνα Χρυσούπολης, Καναρίνι meraviglia, Cannelino, Contender, Garrafalenana και Starazagorsky. Αναλύονται στον παρακάτω σύνδεσμο:
Ασθένειες
Η φασολιά προσβάλλεται από πολλές ασθένειες, που σαν αποτέλεσμα έχουν την ποιοτική και ποσοτική υποβάθμιση του προϊόντος. Κυριότερες και σοβαρότερες ασθένειες της φασολιάς στη χώρα μας είναι η ανθράκωση, η αλτενάρια, η βακτηριακή κηλίδωση και η σκωρίαση. Όλες οι ασθένειες και οι τρόποι καταπολέμησής τους αναγράφονται λεπτομερώς στον παρακάτω σύνδεσμο:
Ασθένειες φασολιάς[5],[6], [7],[8]
Εχθροί
Η φασολιά προσβάλλεται από διάφορους εχθρούς που προκαλούν σοβαρά προβλήματα κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας στο θερμοκήπιο. Όλες οι εχθροί και οι τρόποι καταπολέμησής τους αναγράφονται λεπτομερώς στον παρακάτω σύνδεσμο:
Πληροφοριακά στοιχεία
Ευδοκιμεί στις περιοχές
|
Σχετικές σελίδες
Βιβλιογραφία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Η τεχνική της καλλιέργειας των κηπευτικών στα θερμοκήπια, του Χρήστου Ολύμπιου, Καθηγητή Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Αθήνα 2001.
- ↑ Η καλλιέργεια του φασολιού στο νομό Καστοριάς, πτυχιακή μελέτη της φοιτήτριας Αλεξιάδου Αλεξάνδρας, Θεσσαλονίκη 2010.
- ↑ Ποικιλίες φασολιάς.
- ↑ Καλλιέργεια φασολιάς.
- ↑ 5,0 5,1 Εχθροί και ασθένειες ψυχανθών.
- ↑ Αξιολόγηση καθαρών σειρών αρακά Θήρας (Lathyrus sativus L.) έναντι του BYMV, πτυχιακή μελέτη της φοιτήτριας Αλεξιάδου Μαρίας, Ηράκλειο 2009.
- ↑ Ο σπορομεταδιδόμενος ιός του κοινού μωσαϊκού της φασολιάς σε τοπικές ποικιλίες του οροπέδιου Λασιθίου, πτυχιακή μελέτη της φοιτήτριας Βρετζάκη Κατερίνας, Ηράκλειο 2009.
- ↑ Καλλιέργεια φασολιάς στο νομό Καστοριάς.
