Μηδική φυτό

Το φυτό της μηδικής

Με το όνομα μηδική είναι γνωστά πολλά είδη ετήσια ή πολυετή που ανήκουν στο γένος Medicago. Τα περισσότερα είναι αυτοφυή και μόνο λίγα είδη καλλιεργούνται. Το κυρίως καλλιεργούμενο είδος είναι η Medicago sativa L.subsp.sativa (μηδική η ήμερη ή μηδική η κοινή ή απλώς μηδική), η οποία είναι πολυετές φυτό. Σε μικρότερες εκτάσεις και σε περιοχές με χαμηλές θερμοκρασίες καλλιεργείται η Medicago sativa L.subsp. falcata (L) Arcang. (δρεπανοειδής ή κιτρινανθής μηδική), επίσης πολυετές είδος. Ένα άλλο είδος με ελάχιστο γεωργικό ενδιαφέρον, το οποίο σε μερικές περιοχές καλλιεργείται μόνο ως καλλωπιστικό, είναι το Medicago arborea L. (μηδική η δενδρώδης), πολυετής θάμνος, με πολυάριθμα άνθη χρώματος κίτρινου, ανθεκτική στην ξηρασία και τις υψηλές θερμοκρασίες.

Οι ετήσιες μηδικές (Medics) θεωρούνται ως μία σημαντική κατηγορία λειμώνιων ψυχανθών που ενδημούν στις χώρες με μεσογειακό κλίμα. Αντέχουν γενικά σε αντίξοες συνθήκες (ψύχος, ξηρασία, αλατότητα, οξύτητα κ.ά.). Μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την παραγωγή χονδροειδών ζωοτροφών, ως φυτά χλωράς λίπανσης, για τον εμπλουτισμό του εδάφους με άζωτο σε συγκαλλιέργια με σιτηρά, ως φυτά κάλυψης για την αποφυγή διαβρώσεων κ.ά. χρήσεις.

Η κοινή Μηδική κατάγεται από τη Νοτιοδυτική Ασία και συγκεκριμένα από την ευρύτερη περιοχή Ιράν, Ιράκ. Θεωρείται ότι ήταν το πρώτο φυτό που καλλιεργήθηκε για την παραγωγή χονδροειδούς ζωοτροφής τους προϊστορικούς χρόνους. Στην Ευρώπη εισήχθη πρώτα στην Ελλάδα τον 5^oπ.Χ. αιώνα κατά τη διάρκεια των Περσικών Πολέμων.

Βοτανικά χαρακτηριστικά μηδικής

Το άνθος της μηδικής

Η μηδική είναι πολυετές φυτό με όρθια ανάπτυξη. Το ριζικό σύστημα αποτελείται από μια πασσαλώδη ρίζα, η οποία εισχωρεί στο έδαφος σε βάθος 7-9m ή και περισσότερο. Ανάλογα με την ποικιλία και τις εδαφικές συνθήκες η κύρια ρίζα διακλαδίζεται και αναπτύσσεται ένα δίκτυο πλάγιων ριζών λιγότερο ή περισσότερο εκτεταμένο. Το πρώτο φύλλο που εμφανίζεται μετά την έξοδο των κοτυληδόνων στο έδαφος είναι απλό, ενώ τα υπόλοιπα φύλλα του κεντρικού βλαστού είναι σύνθετα. Από οφθαλμούς στις μασχάλες των κοτυληδόνων και των κατώτερων φύλλων του νεαρού φυταρίου εκφύονται δευτερεύοντες βλαστοί. Οι βλαστοί της μηδικής είναι λεπτοί, συνήθως όρθιοι ή μερικώς πλάγιοι και σπάνια έρποντες. Το ύψος των βλαστών εξαρτάται από την ποικιλία και τις συνθήκες ανάπτυξης και συνήθως φθάνει τα 60-90cm. Ο αριθμός τους ανά κεφαλή κυμαίνεται από 5 έως 25. Το μήκος των μεσογονατίων είναι χαρακτηριστικό της κάθε ποικιλίας για το περιβάλλον στο οποίο αναπτύσσεται. Το πάχος του βλαστού μειώνεται προοδευτικά από τη βάση προς την κορυφή. Τα φύλλα της μηδικής είναι σύνθετα πτεροειδή, εκτός από το πρώτο φύλλο του σπορόφυτου το οποίο είναι απλό και είναι διατεταγμένα στο βλαστό κατ' εναλλαγή. Τα άνθη της μηδικής φέρονται σε πυκνές βοτρυώδεις ταξιανθίες στις μασχάλες των φύλλων. Κάθε ταξιανθία μπορεί να έχει από 5 έως 50 άνθη. Ο καρπός της κοινής μηδικής είναι χαρακτηριστικός σπειροειδής λοβός, με συνήθως 2-4 περιελίξεις και περιέχει από 1 έως 8 σπόρους. Ο λοβός παραμένει κλειστός και μετά την ωρίμανση.

Φθινοπωρινός λήθαργος-Επιβίωση της μηδικής

Η διατήρηση της πυκνότητας του μηδικεώνα (επιβίωση της μηδικής) συνδέεται με την απόδοση και καθορίζει τη διάρκεια (έτη) οικονομικής εκμετάλλευσής της. Η αρχική πυκνότητα της φυτείας εξαρτάται από την πυκνότητα σποράς και την εγκατάσταση των νεαρών φυταρίων, ενώ στη συνέχεια η πυκνότητα καθορίζεται από την ικανότητα επιβίωσης των φυτών. Στις εύκρατες περιοχές οι δύο κυριότεροι παράγοντες που συχνότερα σχετίζονται με την επιβίωση της μηδικής είναι η αντοχή στις ασθένειες και η ανθεκτικότητα στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα.

Η φυσιολογική βάση της αντοχής της μηδικής στους αβιοτικούς παράγοντες συνδέεται με τη συγκέντρωση των ολικών μη δομικών υδατανθράκων της ρίζας. Αναφέρεται θετική συχέτιση μεταξύ της συγκέντρωσης των ολικών διαλυτών υδατανθράκων στη ρίζα και της ικανότητας επιβίωσης της μηδικής ή της ταχύτητας αναβλάστησης. Οι Bowley και McKersie από τις έρευνές του καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι διάφοροι μηχανισμοί ανθεκτικότητας λειτουργούν στη μηδική ανάλογα με την καταπόνηση που δέχονται τα φυτά και ότι η επιλογή για ανθεκτικότητα σε ένα είδος καταπόνησης δεν προϋποθέτει ότι θα δώσει ανθεκτικότητα και σε άλλες καταπονήσεις που συνδέονται με την επιβίωση των φυτών κατά το χειμώνα.

Μεταξύ των ποικιλιών της μηδικής εμφανίζονται διαφορές ως προς την αντοχή στις χαμηλές θερμοκρασίες του χειμώνα. Δεν μπορεί όμως να εξηγηθεί με τα μέχρι τώρα δεδομένα, η στενή σχέση που υπάρχει μεταξύ του φθινοπωρινού ληθάργου που παρουσιάζεον ορισμένες ποικιλίες και της επιβίωσης της μηδικής το χειμώνα. Κατά τη διάρκεια του Φθινοπώρου οι ποικιλίες που παρουσιάζουν φθινοπωρινό λήθαργο έχουν πλάγια έκπτυξη βλαστών και περιορισμένη ανάπτυξη, σε αντίθεση με τις ποικιλίες που δεν παρουσιάζουν λήθαργο και των οποίων οι βλαστοί είναι όρθιοι και παρουσιάζουν πλούσια ανάπτυξη. Η έκφραση του φθινοπωρινού ληθάργου είναι αποτέλεσμα των συνδυασμένων επιδράσεων των μικρών ημερών (βραχεία φωτοπερίοδος) και των χαμηλών θερμοκρασιών. Σε συνθήκες βραχείας φωτοπεριόδου η διάκριση μεταξύ ποικιλιών με φθινοπωρινό λήθαργο και ποικιλιών που δεν παρουσιάζουν λήθαργο, είναι πιο εμφανής σε χαμηλές θερμοκρασίες. Σε συνθήκες μακράς φωτοπεριόδου παρουσιάζεται μικρή διαφοροποίηση όσον αφορά στην ανάπτυξη των δύο προαναφερθεισών κατηγοριών ποικιλιών. Οι ποικιλίες με φθινοπωρινό λήθαργο είναι ανθεκτικότερες στο κρύο από εκείνες που δεν παρουσιάζουν λήθαργο. Περίπου το 50% της γενετικής παραλλακτικότητας της ανθεκτικότητας στις χαμηλές θερμοκρασίες βρέθηκε ότι συνδέεται με το φθινοπωρινό λήθαργο. Το χαρακτηριστικό του φθινοπωρινού ληθάργου όμως συνδέεται με βραδεία αναβλάστηση μετά την κοπή και μειωμένη απόδοση σε φυτομάζα την άνοιξη και το καλοκαίρι, ώστε δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί επιτυχώς ως κριτήριο επιλογής για τη δημιουργία ποικιλιών οι οποίες να συνδυάζουν ανθεκτικότητα στις χαμηλές θερμοκρασίες και υψηλή απόδοση.

Κλιματικές συνθήκες μηδικής

Η μηδική χαρακτηρίζεται από ευρεία προσαρμοστικότητα και καλλιεργείται επιτυχώς σε μεγάλη ποικιλία κλιματικών συνθηκών, από περιοχές με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες κατά το χειμώνα μέχρι περιοχές με πολύ υψηλές θερμοκρασίες κατά το καλοκαίρι. Η θερμοκρασία καθορίζει σε μεγάλο βαθμό το μήκος της περιόδου ανάπτυξης, το ρυθμό ανάπτυξης και συνεπώς την παραγωγικότητα του φυτού. Η μηδική αντέχει σε πολύ υψηλές ή χαμηλές θερμοκρασίες, καθώς και σε ξηρασία, πέφτοντας σε μία μορφή ληθάργου, κατάσταση στην οποία οι φυσιολογικές δραστηριότητες του φυτού συνδέονται με αναστολή της ανάπτυξης, κατά αντιστρεπτό όμως τρόπο, μετά την παρέλευση της καταπόνησης. Κατά τη διάρκεια του φθινοπώρου η μηδική υφίσταται βιοχημικές, φυσιολογικές και μορφολογικές μεταβολές, οι οποίες αυξάνουν την αντοχή της στις χαμηλές θερμοκρασίες. Η αντοχή αυτή ρυθμίζεται από πολλούς γενετικούς παράγοντες, η έκφραση των οποίων επηρεάζεται από τη θερμοκρασία, τη φωτοπερίοδο και το εδαφικό περιβάλλον. Η υγρασία του εδάφους επηρεάζει την επιβίωση της μηδικής άμεσα αλλά και έμμεσα καθώς καθορίζει την ταχύτητα παγώματος του εδάφους.Ορισμένοι βιότυποι της μηδικής αντέχουν και σε πολύ υψηλές θερμοκρασίες, αναπτύσσοντας ειδικούς μηχανισμούς προσαρμογής, όπως μείωση της απορρόφησης της ηλιακής ακτινοβολίας, μείωση της φωτοσύνθεσης και της αναπνοής, αύξηση της σταθερότητας των πρωτεϊνών κ.ά.

Εδαφικές συνθήκες μηδικής

Όσον αφορά στο έδαφος, η μηδική παρουσιάζει μεγάλη προσαρμοστικότητα. Δεν είναι πολύ απαιτητική, αναπτύσσεται όμως καλύτερα σε βαθιά, μέσης μηχανικής σύστασης, διαπερατά και γόνιμα εδάφη, με ικανοποιητική περιεκτικότητα σε ασβέστιο. Στα βαριά εδάφη ή σε εκείνα που έχουν χαμηλό pH, η μηδική δεν ευδοκιμεί. Αναπτύσσεται καλύτερα σε pH που κυμαίνεται από 6,6 έως 7,5. Το άριστο pH εξαρτάται όμως από τη δομή, την οργανική ουσία και διάφορες χημικές παραμέτρους του εδάφους. Σε εδάφη με pH μικρότερο από 6 πρέπει να γίνει προσθήκη ασβεστίου πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας. Η υψηλή οξύτητα του εδάφους έχει κυρίως έμμεση επίδραση στην ανάπτυξη της μηδικής, γιατί σχετίζεται με την έλλειψη ασβεστίου και μερικές φορές φωσφόρου καθώς και με την τοξική επίδραση ορισμένων στοιχείων όπως μαγγανίου και αργιλίου. Επίσης στα όξινα εδάφη μειώνεται η αζωτοδέσμευση. Τα νεαρά φυτά της μηδικής είναι πολύ ευαίσθητα στην αλατότητα του εδάφους και γι' αυτό είναι δύσκολη η εγκατάστασή της σε αλατούχα εδάφη. Τα αναπτυγμένα όμως φυτά παρουσιάζουν μέτρια έως αρκετή αντοχή στην αλατότητα και αλκαλικότητα του εδάφους, ανάλογα με το γενότυπο. Η απόδοση αρχίζει να μειώνεται από ηλεκτρική αγωγιμότητα 2 dS m^-1 και μηδενίζεται στα 16 dS m^-1.

Ανάπτυξη του φυτού της μηδικής

Ο σπόρος της μηδικής παρουσιάζει επίγειο φύτρωμα. Η βλάστηση γίνεται σε ευρέα όρια θερμοκρασιών, από 2 έως 40^oC, με άριστη θερμοκρασία τους 19-25^oC, όταν δεν υπάρχουν άλατα στο έδαφος. Η ταχύτητα φυτρώματος εξαρτάται από τη θερμοκρασία, βρέθηκε όμως ότι το τελικό ποσοστό φυτρώματος μετά από 7 ημ. δεν διέφερε για θερμοκρασίες 5-35^oC. Παρουσία αλάτων και έλλειψη υγρασίας στο έδαφος μειώνουν τόσο την ταχύτητα όσο και το ποσοστό φυτρώματος. Σε χαμηλό φωτισμό, οι βλαστοί των νεαρών φυταρίων κατά το φύτρωμα τείνουν να γίνονται λεπτότεροι σε σύγκριση με εκείνους που αναπτύσσονται σε υψηλό φωτισμό.

Πρόβλημα στη μηδική αποτελούν οι «σκληροί σπόροι», δηλ. οι σπόροι που ενώ έχουν στο ακέραιο τη ζωτικότητά τους δεν μπορούν να απορροφήσουν νερό και να φυτρώσουν, όταν τοποθετηθούν σε υγρό περιβάλλον και κατάλληλη θερμοκρασία. Το ποσοστό των σκληρών σπόρων είναι γενετικό χαρακτηριστικό εξαρτάται όμως σημαντικά από τις εδαφικές και κλιματικές συνθήκες, κατά τη διάρκεια και μετά την ωρίμανση του σπόρου. Η ζωτικότητα των σπόρων της μηδικής μπορεί να διατηρηθεί για πολλά χρόνια. Αναφέρεται διατήρηση του 30% της φυτρωτικής ικανότητας του σπόρου μετά από 62 έτη. Η θερμοκρασία και η φωτοπερίοδος είναι οι δύο κυριότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την εμφάνιση των φαινολογικών σταδίων στη μηδική. Γενικώς, όπως και σε πολλά άλλα φυτά έτσι και στη μηδική, με υψηλότερες θερμοκρασίες ανάπτύξης, τα φυτά μπαίνουν γρηγορότερα στο αναπαραγωγικό στάδιο.

Ποικιλίες μηδικής

Ποικιλία μηδικής AGN M92

Οι ποικιλίες της μηδικής που καλλιεργούνται, είναι οι εξής: Emiliana , Rachel , Tosca , Giulia , Palladiana , Australis , Icon , Ultima , Υλίκη , Υπάτη , Gea, Δήμητρα, Venus, Prosementi, Legend, Bella Campagnola, AGN M92, Θεσσαλία AGN M90, AGN M85, Λάρισα AGN M80, AGN M75, Χλόη (AGN M70), Pomposa (AGN M55), Minerva, Kane (AGN M70) και Padana R20.

Ασθένειες μηδικής

Προσβολή σε στέλεχος μηδικής από ριζοκτονίαση

Οι κυριότερες ασθένειες που προσβάλλουν την καλλιέργεια της μηδικής είναι οι παρακάτω:

• Κηλιδώσεις φύλλων,
• Μωσαϊκό της μηδικής,
• Ριζοκτονιάσεις,
• Σκληρωτινίαση,
• Βερτισιλλίωση και
• Φουζαρίωση.

Εχθροί μηδικής

Το έντομο της αφίδας

Οι εχθροί που προσβάλλουν την καλλιέργεια της μηδικής είναι οι εξής:

• Φυτονόμος,
• Άπιο,
• Σιτόνες,
• Αφίδες και
• Κηκιδόμυγα ανθέων μηδικής.

Μικρότερης σημασίας ζημιές στη χώρα μας αναφέρονται από:

• τον λύγκο (Lygus spp.), τα τέλεια και οι προνύμφες του οποίου μυζούν τους χυμούς από τους βλαστούς και τους ανθοφόρους οφθαλμούς,
• τα τζιτζικάκια (Empoasca fabae), τα οποία μυζούν χυμούς από τα φύλλα και τους βλαστούς και τα φυτά απρουσιάζουν μειωμένη ευρωστία με κιτρινωπό ή καστανό-κόκκινο χρωματισμό των φύλλων και
• τον οτιόρυγχο (Otiorhynchus ligustici), οι προνύμφες του οποίου κατατρώνε τις ρίζες, σχηματίζοντας στοές.

Πληροφοριακά στοιχεία

Ποικιλίες Μηδική φυτό Ποικιλία μηδικής AGN M75 Ποικιλία μηδικής AGN M85 Ποικιλία μηδικής AGN M92 Ποικιλία μηδικής Australis Ποικιλία μηδικής Bella Campagnola Ποικιλία μηδικής Emiliana Ποικιλία μηδικής Gea Ποικιλία μηδικής Giulia Ποικιλία μηδικής Icon Ποικιλία μηδικής Kane (AGN M70) ... περισσότερα αποτελέσματα	Ασθένειες Μηδική φυτό Ασθένεια μηδικής Βερτισιλλίωση Ασθένεια μηδικής Κηλιδώσεις φύλλων Ασθένεια μηδικής Μωσαϊκό της μηδικής Ασθένεια μηδικής Ριζοκτονιάσεις Ασθένεια μηδικής Σκληρωτινίαση Ασθένειες μηδικής	Εχθροί Μηδική φυτό Εχθροί μηδικής Εχθρός μηδικής Άπιο Εχθρός μηδικής Αφίδες Εχθρός μηδικής Κηκιδόμυγα ανθέων μηδικής Εχθρός μηδικής Σιτόνες Εχθρός μηδικής Φυτονόμος		Προϊόν Μηδική προϊόν
Τύπος εδάφους Πηλώδη εδάφη

Ευδοκιμεί στις περιοχές

Περιοχή Νομός Αιτωλοακαρνανίας Νομός Φθιώτιδος Νομός Φλωρίνης Νομός Ροδόπης Νομός Έβρου Νομός Κοζάνης Νομός Σερρών Νομός Θεσσαλονίκης Νομός Πιερίας Νομός Καβάλας Νομός Κιλκίς Νομός Λαρίσης Νομός Φωκίδος Νομός Χαλκιδικής Νομός Πέλλης Νομός Καστοριάς Νομός Πρεβέζης Νομός Καρδίτσης Νομός Κορινθίας Νομός Αττικής Νομός Αχαΐας Νομός Ξάνθης Νομός Χίου Νομός Ηρακλείου Νομός Βοιωτίας Νομός Γρεβενών Νομός Τρικάλων Νομός Ευβοίας Νομός Αρκαδίας Νομός Ηλείας Νομός Λευκάδος Νομός Ιωαννίνων Νομός Μαγνησίας Νομός Δράμας Νομός Ημαθίας Νομός Λέσβου Νομός Λασιθίου Νομός Χανίων Νομός Λακωνίας Νομός Μεσσηνίας Νομός Αργολίδας Νομός Ευρυτανίας Νομός Άρτης Νομός Δωδεκανήσου Νομός Κυκλάδων Νομός Κέρκυρας Νομός Σάμου

Σχετικές σελίδες

• Καλλιέργεια μηδικής
• Μηδική προϊόν
• Βοτανικά χαρακτηριστικά μηδικής
• Φθινοπωρινός λήθαργος-Επιβίωση της μηδικής
• Κλιματικές συνθήκες μηδικής
• Εδαφικές συνθήκες μηδικής
• Ψυχανθή
• Ζωοτροφές
• Άζωτο
• Σιτηρά
• Εχθροί μηδικής
• Ασθένειες μηδικής
• Αύξηση και ανάπτυξη του φυτού της μηδικής
• Ποικιλίες μηδικής
• Φθινοπωρινός λήθαργος-Επιβίωση της μηδικής