Ασθένεια πεπονιάς Σήψη ριζών και στελέχους
Στην πεπονιά τα συμπτώματα της ασθένειας είναι παρόμοια με αυτά που προκαλούνται από την φουζαρίωση, που προξενεί ο μύκητας Fusarium οxysporum f.sp. melonis. Παρόλα αυτά η ασθένεια διακρίνεται μακροσκοπικά από την φουζαρίωση από τη σήψη και τη λευκή εξάνθηση, που εμφανίζονται στο λαιμό και στο κατώτερο μέρος του στελέχους μέχρι ύψος περίπου 10-20 cm. Στη περίπτωση της φουζαρίωσης η σήψη προχωρεί μονόπλευρα στο στέλεχός σε μεγάλο ύψος (1-2 m) σχηματίζοντας καστανόμαυρες ραβδώσεις. Ο μύκητας Fusarium oxysporum f. sp. radicis- cucumerinum επιβιώνει στα φυτικά υπολείμματα και στο έδαφος από τη μια καλλιεργητική περίοδο στην άλλη, εξαιτίας του σχηματισμού χλαμυδοσπορίων. Μεταφέρεται με τα υπολείμματα των καλλιεργειών, με το έδαφος που μεταφέρεται κυρίως με τα γεωργικά εργαλεία και τα υποδήματα, με τα μολυσμένα φυτάρια, με το νερό του ποτίσματος. Σε μεγάλες αποστάσεις το παθογόνο πιθανόν μεταφέρεται με τα οργανικά υποστρώματα και τους σπόρους. Η μόλυνση των φυτών γίνεται κυρίως από τις ρίζες και δευτερευόντως από τους βλαστούς. Η είσοδος του παθογόνου διευκολύνεται από πληγές που προκαλούνται κατά τη διάρκεια της καλλιέργειας, κατά το σχηματισμό των πλευρικών ριζών ή λόγω προσβολής από νηματώδεις. Η σοβαρότητα της ασθένειας αυξάνεται από καταπόνηση των φυτών εξαιτίας τραυματισμού των ριζών, χαμηλών θερμοκρασιών ή υψηλής παραγωγής. Η ασθένεια ευνοείται σε ευρύ φάσμα θερμοκρασιών με άριστο στις χαμηλές θερμοκρασίες γύρω στους 19oC. Η αρχική πηγή του μολύσματός μπορεί να προέρχεται από μολυσμένα φυτικά υπολείμματα, σπόρους, οργανικά υποστρώματα, μολυσμένο έδαφος ή μολύσματα του μύκητα που βρίσκονται στο χώρο του θερμοκηπίου.
Ο παθότυπος Fusarium oxysporum f. sp. Radicis- cucumerinum αναφέρθηκε για πρώτη φορά παγκόσμια το1996 στην Κρήτη, ως παθογόνο αίτιο μιας πολύ σοβαρής ασθένειας των θερμοκηπιακών καλλιεργειών αγγουριάς. Σήμερα η ασθένεια έχει αναγνωριστεί σε όλες τις περιοχές καλλιέργειας της αγγουριάς και συνιστά ένα από τα σημαντικότερα φυτοπαθολογικά της προβλήματα στη χώρα μας Το έτος 2005, ο Fusarium oxysporum f. sp. Radicis- cucumerinum αναφέρθηκε για πρώτη φορά παγκόσμια ότι προσβάλει στην Κρήτη υπό φυσικές συνθήκες την πεπονιά σε θερμοκηπιακές καλλιέργειες. Όμως, η οικονομική σημασία της ασθένειας είναι προς το παρών περιορισμένη, πιθανόν λόγω της πρόσφατης εμφάνισης της αλλά και της σύγχυσης της στην εμφανίσει των συμπτωμάτων με την αδροφουζαρίωση, καθώς επίσης επειδή η καλλιέργεια της πεπονιάς συμπίπτει με μη ευνοϊκές συνθήκες για την ανάπτυξη της ασθένειας. Για την αντιμετώπιση της ασθένειας εφαρμόζονται τα παρακάτω μέτρα:
- Χρησιμοποίηση υγιούς σπόρου. Στις περιπτώσεις που ο σπόρος κρίνεται ύποπτος επιβάλλεται η απολύμανση του με θερμοθεραπεία (υγρή θερμότητα) (50oC επί 25 λεπτά). Επίσης πολύ καλά αποτελέσματα δίνει και η εμβάπτιση του σπόρου σε διάλυμα 0,5% υποχλωριώδους νατρίου επί 10 λεπτά.
- Χρησιμοποίηση απολυμαγμένων οργάνων υποστρωμάτων. Τα υποστρώματα που χρησιμοποιούνται στα σπορεία και στα θερμοκήπια θα πρέπει να είναι απαλλαγμένα από το παθογόνο.
- Καταστροφή των υπολειμμάτων της προηγούμενης καλλιέργειας. Αποτελεί αξιόλογο μέτρο μείωσης των πηγών του μολύσματος.
- Φύτεμα υγιών φυταρίων. Το σπορείο δεν θα πρέπει να βρίσκεται κοντά σε καλλιέργειες αγγουριάς και το υπόστρωμα θα πρέπει να είναι επιμελώς απολυμασμένο.
- Εμβολιασμός σε ανθεκτικά υποκείμενα κολοκυνθοειδών.
- Επισήμανση και καταστροφή των ασθενών και ύποπτων φυτών.
- Απολύμανση του εσωτερικού χώρου των θερμοκηπίων με διάλυμα 3-4% φορμόλης του εμπορίου στη δόση 20-25 λίτρων ανά στρέμμα, συστήνεται ο ψεκασμός του εσωτερικού χώρου των θερμοκηπίων, πριν από την εγκατάσταση της καλλιέργειας και κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού.
- Απολύμανση του εδάφους των θερμοκηπίων και εφαρμογή ριζοποτισμάτων με μυκητοκτόνα ευρείου φάσματος ως μέθοδος προληπτικής αντιμετώπισης. Δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα εφόσον δεν λαμβάνει χώρα επαναμόλυνση του εδάφους. Εφαρμογές ριζοποτισμάτων γίνονται με βενζιμιδαζολικά μυκητοκτόνα, Prochloraz-Mn και Hymexazol.
- Ηλιοαπολύμανση με εφαρμογή αδιαπέραστων πλαστικών κάλυψης του εδάφους δίνει ικανοποιητικά αποτελέσματα εναντίων της ασθένειας σε εδάφη με χαμηλό μολυσματικό δυναμικό.
