Ξήρανση
Ξήρανση (Drying) ενός υλικού είναι η απομάκρυνση, δι εξατμίσεως, ενός πτητικού υγρού, συνήθως νερού, από το εσωτερικό του υλικού προς την επιφάνεια αυτού και η εξαγωγή του στη συνέχεια στο περιβάλλον .
Η ξήρανση επιτυγχάνεται με όλους τους μηχανισμούς διάδοσης της θερμότητας, ενώ είναι διεργασία ταυτόχρονης μετάδοσης θερμότητας και μάζας (υγρό η ατμός) μεταξύ του υλικού και κάποιων αδρανών αερίων.
Η ξήρανση είναι η αρχαιότερη μέθοδος συντήρησης τροφίμων, δεδομένου ότι επιτυγχάνεται και με αρκετές φυσικές διεργασίες.
Η ελάττωση του περιεχόμενου νερού περιορίζει σημαντικά την ανάπτυξη μυκήτων, οι οποίοι οδηγούν στην υποβάθμιση και τελικώς στην καταστροφή του προϊόντος.
Σήμερα, πολλές βιομηχανίες παράγουν προϊόντα χαμηλής υγρασίας, τα οποία αποθηκεύονται, μεταφέρονται, συντηρούνται και κατεργάζονται ευκολότερα από τα αντίστοιχα νωπά, ενώ η ξήρανση αναπτύσσεται όλο και περισσότερο ως μέθοδος συντήρησης όχι μόνο φυτικών, αλλά και ζωικών προϊόντων. Γενικά, αποτελεί μία από τις σημαντικότερες δραστηριότητες της βιομηχανίας τροφίμων.
Στη χώρα μας, όπου τα αποξηραμένα προϊόντα (σταφύλια, σταφίδα, σύκα, δαμάσκηνα, φρούτα, ξηροί καρποί, ακόμη και καπνός) ήταν πάντα μία σημαντική πηγή αγροτικού εισοδήματος, η ξήρανση ήταν και είναι, ένα σημαντικό τμήμα της παραγωγικής διαδικασίας,
Με βάσει αυτό το δεδομένο, η βελτίωση των μεθόδων ξήρανσης, θα μπορούσε να συμβάλλει στην ποιοτική αναβάθμιση, καθώς και στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας των φυτικών και ζωικών προϊόντων.
Μέθοδοι ξήρανσης
Οι μέθοδοι ξήρανσης που εφαρμόζονται σήμερα είναι κατά βάσει δύο :
- Η ελεγχόμενη η βιομηχανική ξήρανση και
- Η ηλιακή ξήρανση.
Η ελεγχόμενη ξήρανση απαιτεί τον κατάλληλο τύπο ξηραντηρίου, ανάλογα με τη φύση του προϊόντος και των απαιτουμένων συνθηκών. Αυτά λειτουργούν καταναλώνοντας κάποια μορφή ενέργειας, ακόμη και ηλιακής.
Η πλέον διαδεδομένη κατηγορία είναι οι ξηραντήρες ρεύματος αέρα, όπου ρεύμα αέρος προκαλεί την ξήρανση, απομακρύνοντας ταυτόχρονα και την εξατμιζόμενη υγρασία. Τέτοια παραδείγματα είναι : Ξηραντήρες ραφιών, τύπου σήραγγας, μεταφορικής ταινίας, περιστροφικοί.
Άλλοι τύποι ξηραντήρων είναι: Ξηραντήρες περιστρεφόμενων δίσκων, στιγμιαίας δράσεως, διασκορπισμού, ρευστοποιημένης κλίνης κ.α.
Οι ανωτέρω μέθοδοι ξήρανσης παρουσιάζουν μεν πλεονεκτήματα που αφορούν στην ποιότητα, στην υγιεινή, στη μείωση των απωλειών, αλλά και στον απαιτούμενο χρόνο, αλλά το κόστος τους και οι τεχνικές απαιτήσεις τις καθιστούν μη βιώσιμες για χρήση από τους παραγωγούς.
