Ψύξη σιτηρών

Οι σπόροι πρέπει να ψύχονται γρήγορα για να ελλατωθεί η σχετική υγρασία και να εμποδίσει την ανάπτυξη εντόμων. Πολύ λιγότερος αέρας χρειάζεται για να ψύξει το σιτηρό από ότι να το ξηράνει.

Τα σιτηρά θα πρέπει να ψύχονται ταχέως με ρεύμα αέρα σε θερμοκρασία περιβάλλοντος, που θα διέρχεται από τη θερμότερη μάζα τους. Όσο αυτή η θερμοκρασιακή διαφορά θα αυξάνεται, τόσο θα επιταχύνονται και οι ρυθμοί ψύξης. Χρησιμοποιώντας μικρή παροχή αέρα ( 10m³ / hr / ton), η ψυχρή μάζα κινείται αργά διαμέσου των σιτηρών ώστε να επιτευχθεί ομοιόμορφη ψύξη. Ο πρώτος στόχος είναι η ψύξη των σιτηρών εντός δεκαπέντε ημερών σε θερμοκρασία μικρότερη των 15^oC, ώστε να παρεμποδισθεί η ανάπτυξη σκαθαριών και στη συνέχεια η ταχεία ψύξη τους σε θερμοκρασίες κάτω των 12^oC, ώστε να εμποδιστεί κάθε ανάπτυξη εντόμου (απαιτούνται 150 - 200 ώρες αερισμού). Η μέθοδος του αερισμού είναι μια μέθοδος ψύξης με χαμηλό κόστος. Η λειτουργία των ανεμιστήρων μπορεί να ρυθμιστεί αυτόματα. Υπάρχουν επίσης θερμοστάτες για τη μέτρηση της θερμοκρασίας των σιτηρών και του διερχόμενου αέρα. Οι ανεμιστήρες ενεργοποιούνται όταν η θερμοκρασία του αέρα γίνει μικρότερη από τη θερμοκρασία των σιτηρών. Ρύθμιση της διαφοράς θερμοκρασίας σε 4 - 6^oC αποτελεί τον πιο γρήγορο και οικονομικότερο τρόπο ψύξης. Η εγκατάσταση θερμοστατών σε διαφορετικά σημεία των σιλό ή του χώρου αποθήκευσης των σιτηρών μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την ελεγχόμενη λειτουργία των ανεμιστήρων. Αυτόματα καταγραφικά συστήματα της θερμοκρασίας μπορούν επίσης να ρυθμίζουν με διακόπτες (ρελέ) τη λειτουργία των ανεμιστήρων.

Πολλοί πιστεύουν, όσο αφορά την ψύξη των σιτηρών, ότι φυσώντας υγρό αέρα αυξάνεται η υγρασία των σιτηρών. Στην πραγματικότητα εάν η εμφύσηση γίνει με ψυχρότερο αέρα (με θερμοκρασιακή διαφορά που κυμαίνεται μεταξύ 4-6^oC), τότε δεν προκαλεί αύξηση της υγρασίας των σιτηρών. Η εμπειρία δείχνει ότι τα σιτηρά με 15 % περιεχόμενη υγρασία (mc) συνήθως αποβάλλουν ποσοστό της τάξης του 0,25 - 0,5 % κατά τη διάρκεια 150 - 300 ωρών αερισμού με τη χρήση ψυχρότερου αέρα σε κανονικές συνθήκες αποθήκευσης και μάλιστα χωρίς να γίνεται υγρό. Οι μόνες συνθήκες κατά τις οποίες τα σιτηρά μπορεί να αυξήσουν την υγρασία τους που μπορεί να προέλθουν από ένα συνδυασμό παραμέτρων όπως: εντατικοί ρυθμοί αερισμού, σιτηρά με μεγάλη ξηρότητα, νερά βροχής που οδηγούνται μέσα σε εξωτερικούς και χωρίς κάλυψη ανεμιστήρες. Η απορρόφηση του αέρα διαμέσου της μάζας των σιτηρών μπορεί να αυξήσει την φυσική υγρασία της επιφάνειας των σιτηρών κατά τη διάρκεια του χειμώνα.

Η ψύξη μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματική τόσο διαμέσου κάθετων, όσο και διαμέσου οριζόντιων αγωγών. Κατά τη διαδικασία αυτή, το κόστος κεφαλαίου είναι μειωμένο και ο κίνδυνος καταστροφής των αγωγών κατά την εκφόρτωση σε επίπεδες αποθήκες περιορίζεται. Η εμφύσηση του αέρα διαμέσου αγωγών ψύχει κατά 20 % περισσότερο τα σιτηρά από ό,τι άλλη μέθοδος. Με βάση το βάθος διείσδυσης του αέρα στα σιτηρά, οι πιο κα- τάλληλοι αγωγοί είναι εκείνοι που απέχουν 4 - 8 m για μια επίπεδη αποθήκη δημητριακών.

Βιβλιογραφία

• "Οδηγός Ορθής Πρακτικής Αλευρόμυλων", Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων, Αθήνα 2009