Τυποποίηση μήλων

Με τον όρο τυποποίηση εννοούµε όλες εκείνες τις µεταχειρίσεις µε τις οποίες επιδιώκεται η µεταφορά καρπών στην αγορά, που παρουσιάζουν οµοιοµορφία ως προς το µέγεθος, το χρώµα, την εµφάνιση, αλλά και ως προς τις οργανοληπτικές ιδιότητες. Η τυποποίηση έχει µεγάλη σηµασία στην εµπορία. Με την τυποποίηση επιτυγχάνονται τα εξής πλεονεκτήµατα στην εµπορία των καρπών:

• Όλοι οι καρποί που παράγονται στον οπωρώνα δεν είναι δυνατόν να διοχετευτούν στην αγορά γιατί παρουσιάζουν ανοµοιοµορφία, ατέλειες και ελαττώµατα. Με την τυποποίηση αποµακρύνονται οι καρποί που είναι κατώτερης ποιότητας ή και όσοι είναι γενικά ακατάλληλοι για εµπορία. Έτσι η τιµή του προϊόντος παραµένει σταθερή, δεν επιβαρύνεται η διακίνηση µε περιττά έξοδα και αποφεύγονται οι µολύνσεις από τους ήδη προσβεβληµένους καρπούς.

• Η τυποποίηση διευκολύνει τις εµπορικές συναλλαγές γιατί καθιερώνει κοινή εµπορική γλώσσα και είναι χρήσιµη σε όλους τους :ενδιαφερόµενους που ασχολούνται µε το κύκλωµα της εµπορίας των καρπών. Όταν δεν υπάρχουν αµφισβητήσεις ως προς την ποιότητα του :προϊόντος η διακίνηση είναι γρήγορη και αποτελεσµατική. Για τον αγοραστή η καθιέρωση των εµπορικών τύπων συντελεί στην απόκτηση :της απόλυτης εµπιστοσύνης,ώστε να αγοράζει χωρίς δισταγµό το προϊόν που ανταποκρίνεται στην επιθυµητή ποιότητα.

Σήµερα στις χώρες τις ΕΟΚ έχουν καθιερωθεί κοινοί εµπορικοί κανόνες για τα περισσότερα φρούτα που καθορίζουν τρεις κατηγορίες ποιότητας, την ποιότητα extra, την πρώτη ποιότητα και τη δεύτερη ποιότητα. Η κατηγορία extra περιλαµβάνει καρπούς ανώτερης ποιότητας, µίας ποικιλίας, υγιείς, µε το ίδιο µέγεθος και χρωµατισµό. Η πρώτη κατηγορία περιλαµβάνει καρπούς καλής ποιότητας, µίας ποικιλίας, υγιείς, µε το ίδιο µέγεθος και χρωµατισµό. Η δεύτερη κατηγορία περιλαµβάνει καρπούς εµπορεύσιµους που δεν µπορούµε όµως να τους κατατάξουµε σε µία από τις παραπάνω ποιότητες. Και για τις τρεις αυτές κατηγορίες οι καρποί πρέπει να έχουν τα εξής ελάχιστα χαρακτηριστικά:

1. Να είναι ακέραιοι, υγιείς, καθαροί και χωρίς ξένες ύλες, φύλλα ή χώµατα.
2. Να µην έχουν υπολείµµατα φυτοφαρµάκων.
3. Να είναι απαλλαγµένοι από κάθε ξένη γεύση και οσµή.
4. Να έχουν συγκοµιστεί στο κατάλληλο στάδιο ωριµότητας.

Με την τυποποίηση της ποιότητας των φρούτων είναι συνδεδεµένη και η τυποποίηση των µέσων συσκευασίας. Τα κιβώτια συσκευασίας πρέπει να είναι των κατάλληλων διαστάσεων και να φέρουν την ίδια σήµανση. Η σήµανση που γίνεται στις εξωτερικές πλευρές των κιβωτίων περιλαµβάνει τα στοιχεία:

• Όνοµα εξαγωγέα, προέλευση προϊόντος.
• Το είδος και την ποικιλία.
• Το µέγεθος ή τον αριθµό των καρπών.
• Την κατηγορία της ποιότητας.
• Τη χώρα προελεύσεως.

Η τυποποίηση στην πράξη γίνεται µε τη διαλογή και τη συσκευασία.

Διαλογή

Η τυποποίηση στην πράξη γίνεται µε τη διαλογή και τη συσκευασία µε τα χέρια ή µε µηχανικά συσκευαστήρια. Τα µηχανικά συσκευαστήρια περιλαµβάνουν τα ακόλουθα µέρη:

• Σύστηµα τροφοδοσίας. Μετά την µεταφορά των καρπών στα συσκευαστήρια γίνεται το άδειασµα των κιβωτίων. Για ευπαθείς καρπούς όπως τα µήλα, το άδειασµα γίνεται σε υδρόλουτρο ώστε να µειώνονται στο ελάχιστο οι τραυµατισµοί των καρπών.
• Τράπεζα προδιαλογής. Με την προδιαλογή αποµακρύνονται οι τελείως ακατάλληλοι καρποί όπως οι σάπιοι, πολύ µαλακοί κ.τ.λ.
• Σύστηµα βουρτσίσµατος και καθαρισµού των καρπών. Οι καρποί µε ειδικά µηχανήµατα βουρτσίζονται και καθαρίζονται από κάθε ξένη ύλη όπως χώµατα κ.τ.λ. Το βούρτσισµα πολλές φορές συνδυάζεται και µε πλύσιµο και στέγνωµα.
• Τράπεζα διαλογής. Μετά το καθάρισµα οι στεγνοί καρποί φέρονται µε µεταφορική ταινία στην τράπεζα διαλογής όπου εργάτες αποµακρύνουν όλους τους ακατάλληλους καρπούς.
• Ταξινοµητής – καλιµπραδόρος. Μετά τη διαλογή οι καρποί µεταφέρονται στο σύστηµα ταξινοµήσεως όπου ταξινοµούνται κατά µεγέθη.
• Τράπεζα συσκευασίας. Οι ταξινοµηµένοι καρποί µεταφέρονται µε ξεχωριστές µεταφορικές ταινίες στην τράπεζα συσκευασίας όπου τοποθετούνται σε κιβώτια συσκευασίας.

Συσκευασία

Η συσκευασία είναι απαραίτητη στην εµπορία των καρπών διότι παρέχει προστασία, διευκολύνει τη διακίνηση, εξασφαλίζει οικονοµία χώρου και συντελεί στην καλύτερη εµφάνιση των καρπών. Με τα κιβώτια παρέχεται φυσική προστασία, έτσι ώστε να αποφεύγονται οι µωλωπισµοί και να µειώνονται στο ελάχιστο οι απώλειες υγρασίας από τη διαπνοή των καρπών. Τα τοιχώµατα των κιβωτίων δρουν ως φράγµα στην είσοδο µικροοργανισµών που καταστρέφουν τους καρπούς. Τα κιβώτια εκτός από την προστασία του προϊόντος, παρέχουν και ευκολία στην αποθήκευση, γιατί επιτρέπουν το «στοίβαγµα» και αξιοποιείται καλύτερα ο χώρος αποθηκεύσεως. Τα κιβώτια επίσης παρέχουν ευκολία στη διακίνηση (φόρτωση, εκφόρτωση). Η µετακίνηση των φορτίων στα συσκευαστήρια διευκολύνεται πολύ µε ειδικά ανυψωτικά µηχανήµατα, τα οποία µεταφέρουν πολλά κιβώτια πάνω σε παλέτες. Ο σχεδιασµός των κιβωτίων γίνεται όχι µόνο για να εξασφαλιστεί προστασία στο προϊόν και ευκολία στη διακίνηση αλλά γίνεται και σε µορφή που εµφανίζει καλύτερα το προϊόν στην αγορά, ώστε να προσελκύει τον καταναλωτή και να αυξάνει τις πωλήσεις. Ένα κιβώτιο συσκευασίας είναι καλό:

• Όταν παρέχει φυσική προστασία στους καρπούς.
• Όταν εµποδίζει τις απώλειες υγρασίας αλλά συγχρόνως επιτρέπει τον αερισµό των καρπών.
• Όταν χρησιµοποιείται ως φράγµα στην είσοδο µικροοργανισµών.
• Όταν δεν αναδίδει δυσάρεστες οσµές τις οποίες µπορούν να πάρουν οι καρποί.

Τα µήλα µεταφέρονται στην αγορά:

• Σε ξύλινα ή πλαστικά κιβώτια όπως αυτά συλλέγονται ή όπως είναι αποθηκευµένα στα ψυγεία.
• Τοποθετούνται σε µονόστρωµα ξύλινα τελάρα.
• Σε σακούλες πολυαιθυλενίου διαφόρων µεγεθών.

Τα κιβώτια κατασκευάζονται από διάφορα υλικά. ∆ιαδεδοµένα είναι τα ξύλινα κιβώτια. Για την κατασκευή τους χρησιµοποιείται κατάλληλη ξυλεία (συνήθως ξυλεία λεύκης), η οποία είναι δεύτερης κατηγορίας αλλά είναι ελαφριά και κατεργάζεται εύκολα. Τα ξύλινα κιβώτια παρουσιάζουν τα µειονεκτήµατα του υψηλού κόστους, είναι βαριά, ογκώδη, δύσκολα στοιβάζονται και εάν δεν τα έχουν επεξεργασθεί µε προσοχή, προκαλούν µωλωπισµούς και τραυµατίζουν τους καρπούς. Τελευταία αρχίζουν να διαδίδονται τα χαρτοκιβώτια, τα οποία κατασκευάζονται από ειδικό χαρτί µε εσωτερική ενίσχυση και σε ποικιλία µορφών. Ως υλικό, πριν τη συσκευασία του προϊόντος, µετακινείται εύκολα και αποθηκεύεται χωρίς να καταλαµβάνει µεγάλο χώρο. Τα χαρτοκιβώτια παρουσιάζουν το µειονέκτηµα του υψηλού κόστους. Η µειωµένη αντοχή τους στο βάρος και στην υγρασία επιβάλλει την ενίσχυσή τους µε ειδικό υλικό και στεγανωτικές ουσίες.

Η συσκευασία γίνεται σε διάφορους τύπους κιβωτίων, ανάλογα µε τον τρόπο διακινήσεως,συντηρήσεως και διαθέσεως του καρπού. Η µεταφορά των καρπών από τον οπωρώνα στους χώρους αποθηκεύσεως γίνεται σε ογκώδη κιβώτια που χωρούν µεγάλες ποσότητες σε πολλά στρώµατα. Με τη µορφή αυτή σε ογκώδη κιβώτια χωρίς διαλογή γίνεται και η συντήρηση για πολλούς µήνες. Επιµελέστερη συσκευασία γίνεται στους καρπούς αυτούς, µετά τη διαλογή τους, σε µικρότερα κιβώτια και σε λιγότερα στρώµατα ένα δύο ή περισσότερα.