Πρόσληψη και συσσώρευση ψευδαργύρου

Γενικά, το εύρος της άριστης επάρκειας του Zn για τις περισσότερες καλλιέργειες κυμαίνεται από 15-50ppm της ξηράς ουσίας των φύλλων. Τα συμπτώματα τροφοπενίας συνήθως εμφανίζονται όταν η περιεκτικότητα του Zn γίνει <12ppm. Μια συγκέντρωση 15ppm Zn θεωρείται γενικά ως οριακή (κρίσιμη). Μια διαφορά 1-2ppm μπορεί να αποτελέσει τη διαφορά μεταξύ επάρκειας και ανεπάρκειας. Ο ψευδάργυρος προσλαμβάνεται από τα φυτά με την <<ενεργητική>> πρόσληψη, δηλαδή με τη διεργασία της <<διάχυσης>> που είναι μια κίνηση αντίθετη προς την κατεύθυνση της βαθμίδας συγκέντρωσης του Zn στο εδαφοδιάλυμα. Όμως προσλαμβάνεται και <<παθητικά>> δια της <<μαζικής ροής>>. Μερικοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι ο Zn προσλαμβάνεται κατ' εξοχήν με τη μαζική ροή, σε αντίθεση με άλλους που τονίζουν ότι το θέμα του τρόπου πρόσληψης του Ζn θα πρέπει να μελετηθεί παραπέρα. Υποστηρίζεται ότι η πρόσληψη του Zn ελέγχεται μεταβολικά, ενώ αναφέρεται ότι γίνεται με ιοντοανταλλακτικές αντιδράσεις του ψευδάργυρου με άλλα κατιόντα που είναι προσροφημένα στην επιφάνεια των κυτταρικών τοιχωμάτων και στο φλοιό. Η παρουσία των αλκαλικών γαιών επιδρά αρνητικά στην πρόσληψη του Zn και η σειρά επίδρασης τους είναι: Mg²⁺ > Ca²⁺ > Si²⁺ = Br²⁺. Όσον αφορά στην κινητικότητα του ψευδάργυρου μέσα στο φυτό αυτή είναι μάλλον μικρή και γι' αυτό το στοιχείο αυτό στα μεγάλα-παλαιότερα φύλλα μπορεί να είναι πολύ δισκίνητο. Έτσι άλλωστε εξηγείται ο μειωμένος ρυθμός μετακίνησης του Zn προς τα νεότερα φύλλα στα τροφοπενικά φυτά. Η συσσώρευση του Zn μέσα στα διάφορα όργανα του φυτού εξαρτάται από το είδος. Π.χ. το σπανάκι μπορεί να συσσωρεύει και να αντέχει υψηλές συγκεντρώσεις Zn πριν την εμφάνιση τοξικών συμπτωμάτων. Άλλοι ερευνητές αναφέρουν ότι συγκέντρωση 240ppm ψευδάργυρου στις κορυφές των φασουλιών μείωσε τις αποδόσεις κατά 20%, ενώ στα ζαχαρότευτλα η ανωτέρω μείωση σημειώθηκε όταν η περιεκτικότητα του Ζn ήταν 740ppm. O Ζn αλληλεπιδρά με διάφορα θρεπτικά στοιχεία και η ανταγωνιστική αλληλεπίδραση PxZn είναι ίσως η πλέον μελετηθείσα. Ο φώσφορος επιδρά στη φυσιολογική διαθεσιμότητα του ψευδάργυρου στους ιστούς του φυτού και ειδικότερα των ριζών με συνέπεια να παρεμποδίζει την μεταφορά του Zn σ' αυτό, παρά την απευθείας πρόσληψή του. Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για μια φυσιολογική επίδραση του φωσφόρου στον ψευδάργυρο. Η πρόσληψη του ψευδάργυρου ευνοείται από το όξινο pH της ριζόσφαιρας. Φυτά που μπορούν να μειώνουν το pH του εδάφους λόγω παραγωγής Η⁺ από το ριζικό τους σύστημα, επηρεάζονται λιγότερο από το χαμηλό επίπεδο του Zn στο έδαφος απ' εκείνα, που δεν έχουν αυτή τη δυνατότητα. Επίσης ο ψευδάργυρος αλληλεπιδρά με το σίδηρο. Φυτά που έχουν τροφοπενία Zn λόγω της ανταγωνιστικής δράσης του φωσφόρου είναι συνήθως πλούσια σε σίδηρο. Αυτό δείχνει ότι καθώς ο φώσφορος ανταγωνίζεται τον ψευδάργυρο, ο τελευταίος δεν μπορεί να δράσει ανταγωνιστικά στο σίδηρο με συνέπεια η συγκέντρωση του να αυξάνει μέσα στο φυτό λόγω συσσώρευσης.