Προβολή πηγαίου κώδικα για τη σελίδα Θρεπτικά συστατικά ζωοτροφών

<font color="black">Θρεπτικά συστατικά</font>, είναι οι ουσίες που εμπλέκονται στα μεταβολικά φαινόμενα του ζωικού οργανισμού και του επιτρέπουν την εκδήλωση μιας ή περισσοτέρων από τις φυσιολογικές του λειτουργίες.

Τα θρεπτικά συστατικά διακρίνονται σε δομικά και σε δυναμικά. Στα <font color="black">δομικά</font> συστατικά περιλαμβάνονται οι υδατάνθρακες, τα λίπη, οι πρωτεΐνες, το νερό και από τα ανόργανα στοιχεία τα μακροστοιχεία (Ca, Mg, P, K, Na, Cl, S), δηλαδή οι κατηγορίες εκείνες των θρεπτικών συστατικών που λόγω ποσότητας, κυρίως, αλλά και άλλων βιοχημικών χαρακτηριστικών συμβάλλουν στη διάπλαση των ιστών του σώματος.

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+<font size="+1">Πίνακας 3.1</font>
|+<font size="+1">Είδος και κατηγορία συστατικών που απαντώνται σε ζωοτροφές φυτικής προέλευσης</font>
|-
! scope="col" colspan="1" |<font size="+1">Είδος συστατικού</font>
! scope="col" colspan="1" |<font size="+1">Κατηγορία συστατικού Θρεπτικό</font>
! scope="col" colspan="1" |<font size="+1">Κατηγορία συστατικού Αντιδιαιτητικό</font>
! scope="col" colspan="1" |<font size="+1">Κατηγορία συστατικού Αδρανές</font>
|-
|<font size="+0,5">1. Υδατάνθρακες</font>
|-
|Σάκχαρα
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|Ολιγοσακχαρίτες
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">(+)</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|Πηκτίνες
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">(+)</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|Γλυκάνες
|<font size="+0,1">(+)</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|Άμυλο
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|Ημικυτταρίνη
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|Κυτταρίνη
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|<font size="+0,5">2. Λιγνίνη</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|-
|<font size="+0,5">3. Οργανικά οξέα</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">(+)</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|<font size="+0,5">4. Ν-ούχες ουσίες</font>
|-
|Πρωτεΐνες
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|Μη πρωτεΐνες
|<font size="+0,1">(+)</font>
|<font size="+0,1">(+)</font>
|<font size="+0,1">(+)</font>
|-
|<font size="+0,5">5. Λιπαρές ουσίες</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">;</font>
|<font size="+0,1">;</font>
|-
|<font size="+0,5">6. Βιταμίνες</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|<font size="+0,5">7. Ανόργανα στοιχεία</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|-
|<font size="+0,5">8. Άλλα</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|-
|}

Επί πλέον οι υδατάνθρακες, τα λίπη και υπό ορισμένες συνθήκες οι πρωτεΐνες χαρακτηρίζονται και ως <font color="black">φορείς ενέργειας</font>, επειδή αποτελούν υποστρώματα οξειδώσεων και παραγωγής ενέργειας. Οι φορείς ενέργειας που περιέχονται στη μονάδα βάρους (Kg) μιας [[Ζωοτροφές και πρόσθετες ύλες ζωοτροφών |ζωοτροφής]] εκφράζουν το ενεργειακό της περιεχόμενο, δηλαδή τις μονάδες της συνολικής ενέργειας. Στο βαθμό που αυτή η ενέργεια αποδίδεται για ωφέλιμη χρησιμοποίηση στον οργανισμό του ζώου, όταν παράλληλα διατίθενται και όλα τα υπόλοιπα θρεπτικά συστατικά, εκφράζει τη λεγόμενη <font color="black">θρεπτική αξία (nutritive value)</font> της ζωοτροφής, η οποία διαφέρει σε κάθε είδος ζώου.

Στα δυναμικά θρεπτικά συστατικά περιλαμβάνονται από τα ανόργανα στοιχεία τα <font color="black">ιχνοστοιχεία</font> (Cu, Fe, Mn, Zn, Se, Co, I, κ.ά.) και οι <font color="black">βιταμίνες</font>. Τα συστατικά αυτά περιέχονται στις ζωοτροφές, αλλά και στο σώμα των ζώων σε πολύ μικρές ποσότητες, η φυσιολογική τους δε δράση χαρακτηρίζεται από δυναμική παρέμβαση στον κυτταρικό μεταβολισμό.

{| class="wikitable" style="text-align: center;"
|+<font size="+1">Πίνακας 3.2</font>
|+<font size="+1">Είδος και κατηγορία συστατικών που απαντώνται σε ζωοτροφές ζωικής και ανόργανης προέλευσης</font>
|-
! scope="col" colspan="1" |<font size="+1">Προέλευση ζωοτροφής και είδος συστατικού</font>
! scope="col" colspan="1" |<font size="+1">Κατηγορία συστατικού Θρεπτικό</font>
! scope="col" colspan="1" |<font size="+1">Κατηγορία συστατικού Αντιδιαιτητικό</font>
! scope="col" colspan="1" |<font size="+1">Κατηγορία συστατικού Αδρανές</font>
|-
|<font size="+0,5">Α. Ζωικής προέλευσης</font>
|-
|1. Ν-ούχες ουσίες
|-
|Πρωτεΐνες
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">(+)</font>
|-
|Μη πρωτεΐνες
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|-
|2. Λιπαρές ουσίες
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|3. Βιταμίνες
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|4. Ανόργανα στοιχεία
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">(+)</font>
|-
|5. Άλλα
|<font size="+0,1">-</font>
|<font size="+0,1">*</font>
|<font size="+0,1">-</font>
|-
|<font size="+0,5">Β. Ανόργανης προέλευσης</font>
|-
|Ανόργανα στοιχεία
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|<font size="+0,1">+</font>
|-
|}

*Στις ζωοτροφές ζωϊκής προέλευσης μπορεί να απαντηθούν συστατικά με αντιδιαιτητική δράση μόνο από επιμόλυνση.

Οι υδατάνθρακες που αναφέρονται στον πίνακα 3.1, διακρίνονται ανάλογα με τα διαιτητικά τους χαρακτηριστικά σε διάφορες κατηγορίες όπως:
*Σε ευζύμωτους, στους οποίους περιλαμβάνονται τα σάκχαρα, το άμυλο και η ινουλίνη και στις ινώδεις ουσίες στις οποίες περιλαμβάνονται οι ημικυτταρίνες, η κυτταρίνη, οι πηκτίνες, καθώς και η λιγνίνη που ως συστατικό  δεν ανήκει στους υδατάνθρακες και
*Σε υδατάνθρακες που αποτελούν μέρος του κυτταρικού περιεχομένου (σάκχαρα, άμυλο) και σε αυτούς που μετέχουν στη δομή του κυτταρικού τοιχώματος. Οι πολυσακχαρίτες αυτοί ονομάζονται μη αμυλώδεις και σε αυτούς περιλαμβάνονται οι ημικυτταρίνες, η κυτταρίνη, οι πηκτίνες, οι γλυκάνες, οι αραβοξυλάνες, κ.ά.

Οι αζωτούχες ουσίες που αναφέρονται στους πίνακες 3.1 και 3.2 είναι ουσίες που περιέχουν άζωτο στη χημική τους σύσταση. Από αυτές άλλες μεν ανήκουν στις πρωτεΐνες και άλλες στις μη πρωτεϊνικές αζωτούχες ουσίες. Οι πρωτεΐνες, ως γνωστόν, είναι μεγαλομοριακές ενώσεις αποτελούμενες από αλυσίδα αμινοξέων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και μερικά τα οποία ονομάζονται απαραίτητα αμινοξέα, επειδή δεν μπορούν να συντεθούν από τους ανώτερους ζωικούς οργανισμούς και πρέπει να προσλαμβάνονται μέσω των τροφών. Τα αμινοξέα αυτά είναι η βαλίνη, η θρεονίνη, η ισολευκίνη, η ιστιδίνη, η λευκίνη, η λυσίνη, η μεθειονίνη, η τρυπτοφάνη, η φαινυλαλανίνη και επί πλέον για τα πτηνά η αργινίνη.

Οι μη πρωτεϊνικές αζωτούχες ενώσεις περιλαμβάνουν ουσίες όπως:
#Βεταΐνη,
#Αμίδια,
#Αμμωνιακά άλατα,
#Νιτρικά άλατα,
#Αλκαλοειδή,
#Γλυκοζίτες,
#Αμμωνία,
#Ουρία,
#Χιτίνη, κ.ά.

Οι λιπαρές ουσίες είναι συστατικά των [[Ζωοτροφές και πρόσθετες ύλες ζωοτροφών |ζωοτροφών]] τα οποία εκχυλίζονται με οργανικούς διαλύτες. Σε αυτές περιλαμβάνονται τα ουδέτερα λίπη και έλαια, τα ελεύθερα λιπαρά οξέα, αιθέρια έλαια, κηροί, λιποδιαλυτές βιταμίνες και χρωστικές κ.ά. Τα λιπαρά οξέα διακρίνονται σε απαραίτητα και μη απαραίτητα. Τα απαραίτητα είναι τα λινελαϊκό και αραχιδονικό οξύ και τα μη απαραίτητα όλα τα υπόλοιπα λιπαρά οξέα. Στις ζωοτροφές φυτικής προέλευσης περιέχονται κατά περίπτωση όλα τα είδη λιπαρών ουσιών ενώ στις ζωοτροφές ζωικής προέλευσης μόνο τα ουδέτερα λίπη και έλαια, τα ελεύθερα λιπαρά οξέα και οι λιποδιαλυτές βιταμίνες.

Τα οργανικά οξέα, που απαντώνται σε ζωοτροφές φυτικής προέλευσης, είνια κυρίως το γαλακτικό, το οξικό, το προπιονικό, το βουτυρικό, το κιτρικό, το οξαλικό και το φυτικό οξύ. Τα δύο τελευταία έχουν την ιδιότητα να ενώνονται με ανόργανα στοιχεία, δημιουργώντας οργανομεταλλικές ενώσεις οι οποίες μπορεί να λειτουργούν είτε ως αδρανή συστατικά (όπως π.χ. οι φυτίνες), είτε και ως αντιδιαιτητικά συστατικά.

<ref name="Διατροφή"/>

==Βιβλιογραφία==

<references>

<ref name="Διατροφή"> "Διατροφή Αγροτικών Ζώων", Γ. Ζέρβα-Π. Καλαϊσκάκη-Κ. Φεγγερού, Εργαστήριο Διατροφής Ζώων, Τμήμα Ζωϊκής Παραγωγής, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών</ref>

__NOTOC__
[[σχετίζεται με::Συστατικά των ζωοτροφών| ]]
[[πόσο αφορά σε κτηνοτρόφο::20| ]]
[[πόσο αφορά σε γεωπόνο::30| ]]
[[πόσο αφορά σε κτηνίατρο::30| ]]
[[πόσο αφορά σε επιχείρηση αγροτικών προμηθειών::30| ]]